Multifokal Göz İçi Lens Uygulaması (Akıllı Lens)
İlerleyen yaş ile birlikte gözlerimizde de bazı sıkıntılar ortaya çıkmaktadır. Gözyaşı kalitesinin düşmesine ve miktarının azalmasına bağlı kuru göz, yakın görme kusuru (presbiyopi), katarakt ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu bunlar arasında sayabileceğimiz en bilinir durumlardan bazılarıdır.
Katarakt, göz içerisindeki merceğin saydamlığını yitirdiği durumdur. İlerleyen yaş ile birlikte ortaya çıkan dejeneratif bir hastalıktır. Genetik ve aile öyküsü ortaya çıkacağı yaş açısından önemli olsada yeterli uzunlukta bir hayat yaşadığımızda oluşması kaçınılmazdır. Göz içindeki saydamlığını yitirmiş ve görmeye engel olan merceğin cerrahi ile alınarak yerine yapay lensler yerleştirilmesi ile tedavi edilir.
Uzun yıllardır kullanılan ve teknoloji ile oldukça gelişmiş başarılı bir yöntemdir. Multifokal (akıllı) göziçi merceklerinde ise amaç alınan bu lensin yerine uzak, yakın ve ara mesafeyi görebilecek özellikte mercekler yerleştirerek her mesafede görüşü net kılmaktır.
Presbiyopi, yaşın ilerlemesi ile birlikte yakın görmede ortaya çıkan bozulmadır. Kataraktda olduğu gibi belirli bir yaşın üzerindeki herkes eninde sonunda yakın görme ile ilgili problemler yaşayacaktır. Bunun temel sebeplerinden bir tanesi göz içerisindeki merceğin ilerleyen yaş ile birlikte elsatikiyetini kaybetmesidir. Böylece uzak ve yakın arasında geçiş zayıflamaya başlar ve 40 lı yaşlardan itibaren yakına odaklanma bozulur. Okumak, yazmak, el işi yapmak gibi 30 – 40 cm den yapılan yakın işleri görmek gittikçe zorlaşır bu da hayat kalitesini doğrudan etkiler. Günümüzde yakın için lazer veya başka bir yöntemle tedavi seçeneği bulunmamakta ve uygulanan birkaç deneysel tedavide çok iyi sonuç vermemektedir. Mutlifokal (akıllı) merceklerin devreye girdiği ikinci nokta budur. Bozulan yakın görmeyi ortadan kaldırmak ve her mesafede net görüş sağlayabilmek için göz içindeki mercekler alınarak bunların yerine her mesafede netlik sağlayabilen bu akıllı mercekler kullanılabilir. Uygun gözlerde ve doğru teknikle uygulandığında oldukça başarılı sonuçlar alınacaktır.
Mutlifokal (akıllı) mercekler aslında on yıllardır katarakt cerrahisinde kullanılan merceklerin modifiye edilmiş halidir. Katarakt hastalarında yukarıda da bahsettiğimiz gibi göz içerisindeki mercek en sık neden olarak yaşlanma ile saydamlığını yitirir ve görmeyi engellemeye başlar. Bu hastalarda tek tedavi yöntemi cerrahi olarak katarakt olmuş merceğin temizlenerek yerine yapay göz içi (intraoküler mercekler) konulmasıdır. Multifokal yani çok odaklı mercekler en basit haliyle göz içine yerleştirilen bu merceklerin birden fazla kırma bölgesine sahip olan tipidir. Böylece aynı uzak ve yakını gören çok odaklı gözlükler gibi uzak, yakın ve ara mesafede net görüş sağlamaktadırlar. Son yıllarda bu tip çok odaklı mercekler yakın görme sıkıntısı (presbyopi) için de sıklıkla kullanılır olmuştur. Bu durumda herhangi bir katarakt söz konusu olmasa bile 40 lı yaşlardan sonra yakın odaklanmanın bozulması ile insanların hayat kaliteleri ciddi olarak etkilenmektedir. Bu hastalarda lazer ile yapılacak operasyonlar da çözüm olmamaktadır. Tek çare yakın gözlük kullanmaktır. Operasyon tıpkı katarakt ameliyatı gibi göz içine girilerek yapılır. Gözün kendi merceği alınarak; uzak, yakın ve ara mesafeyi gören çok odaklı mercekler yerleştirilir.
Operasyon lokal anestezi (damla ile uyuşturarak), sedasyon veya genel anestezi altında uygulanabilir. Tek tek yapılabileceği gibi iki göz aynı anda da opere edilebilir. Göz içerisindeki lensin alınabilmesi için mikroskop altında milimetrik kesilerden girilir.
Özel cihazlar (fako) yardımıyla eritilen lensler alınır ve yerine çok odaklı (multifokal lensler) yerleştirilir. Bu mikro kesilerin yapılmasında ve cerrahinin bazı aşamalarında son teknoloji lazerler (femtosaniye lazer) kullanılabilir. Kesiler mikro olduğu için herhangi bir dikiş ile kapatmak gerekmez, dolayısıyla operasyon sonrası dikiş alımı da yoktur. Ameliyattan sonra aynı gün taburcu olunabilir ve genellikle hastane yatışı gerekmez. Takipte topikal tedaviler (göz damlaları) kullanılır. İyileşme nispeten hızlı ve konforludur, hastalar kısa süre içerisinde gündelik hayatlarına dönerler.
Ancak yine de göz içi bir ameliyat olduğu için ağır sporlar, yüzme gibi aktivitelere birkaç hafta ara verilir. Görmeler çok kısa sürede (operasyondan sonraki ilk birkaç gün) oldukça iyi bir noktaya gelse de tam olarak beklenen etki 6-8 ay hatta bazen bir yıl içinde kendini gösterecektir. Uzun ömürlü ve kalıcı bir işlemdir, genellikle hastaların hayat boyu uzak ve yakın gözlük ihtiyaçlarının olmayacağı varsayılabilir.
Görme en temel duyularımızdan bir tanesidir. Dünyayı algılama, bilişsel gelişim ve hayatımızı sürdürmek için oldukça önemlidir. Zaman içerisinde, yaşın ilerlemesi ile göz sağlığının gerilemesi, birtakım hastalıkların ve kusurların oluşması ile görmemiz bozulmaya başlar. Tam ve kaliteli bir görüş sahibi olarak hayatımıza devam edebilmemiz için bu sağlık sorunlarını ve kusurları gidermek gerekir. Göz içi operasyonlar ile yerleştirilen çok odaklı (multifokal) akıllı mercekler bu kusurların giderilmesindeki en önemli enstrümanlar haline gelmiştir. Tecrübeli ellerde, doğru hasta ve doğru mercek seçimi ile uygulanacak bu tür cerrahiler ile oldukça başarılı ve kalıcı çözümler geliştirilebilmektedir.
